The world has arrived at an age of cheap complex devices of great reliability; and something is bound to come of it.
– Vannevar Bush, As We May Think, 1945

3D printing is zo’n onderwerp waar je soms wat over leest, maar dat toch altijd ergens achter de horizon blijf steken. Tot ik afgelopen week (in het kader van een Kennisnet “Kamer van Morgen” brainstorm sessie) kennis heb genomen van de state of the art van 3D printing. En deze state of the art gaf me net zo’n gevoel als de eerste personal computer en laserprinter. Tools die uiteindelijk aardverschuivingen teweeg gebracht hebben. Enerzijds omdat plotseling grote groepen gebruikers beschikking kregen over tools die tot dat moment niet betaalbaar waren, een long tail effect dus. Anderzijds door de nieuwe gebruiksmogelijkheden die tot dat moment gewoon niet bestonden.
En deze aspecten gelden ook voor  3D printing. Het verandert de wereld zoals we die nu kennen op een groot aantal manieren. Alleen al het feit dat je op je PC in 3D kan ontwerpen en dit direct à la de laserprinter in 3D uit kan printen zet de huidige fabricage-wereld volledig op zijn kop.

Helemaal digitaal
Een mooi voorbeeld hiervan is het werk van de vormgever Janne Kytannen van FOC Collection. Janne is een designer die eigenlijk helemaal digitaal werkt. Pas in de laatste stap, de fabricage van het fysieke object, verlaat zijn werk de digitale wereld. En die stap doet hij niet zelf, hij gebruikt daarvoor een netwerk van 3D printer service bureau’s. Zijn statement: mijn wereld bestaat uit bestanden, als ik iets  wil bezitten hoef ik het alleen maar te (laten) printen waardoor ik geen behoefte meer aan dat bezit heb, het idee heb ik immers altijd bij me.

De voordelen van zijn werkwijze zijn legio: je kan met behulp van deze printtechniek objecten maken die met traditionele technieken niet gemaakt kunnen worden, ook is er geen noodzaak voor een zekere massa/hoeveelheid om kosteneffectief te acteren en als je objecten on demand kan printen krijgt het begrip voorraad en het financiële risico wat daar aan verbonden is een geheel andere dimensie. Verder kan je de digitale versies laten uitprinten waar je maar wilt, geen noodzaak om in China te produceren en naar Europa of de VS te transporteren. En vanwege het digitale karakter kan je het ontwerp ook heel eenvoudig vergroten/verkleinen, aanpassen en personaliseren.

Intellectueel eigendom komt natuurlijk ook weer om de hoek kijken, want net als bij de CD of DVD is het werk een digitaal bestand, wat met 100% nauwkeurigheid te kopiëren is. Desgevraagd zei Jukka dat hij zijn designs bewust niet beschermt! Werk van gisteren heeft voor hem geen waarde en is als zodanig vergelijkbaar met “yesterday’s paper”.

Heilig Hart
In het kader van het SURFnet/Kennisnet innovatieprogramma is gekeken in hoeverre 3D printen in het onderwijs toepasbaar is. Een heel eenvoudige opzet: een klas van de Heilig Hartschool in Den Haag, is gevraagd een ontwerp te maken voor een speeltoestel dat dan vervolgens in 3D (op schaal) door het printbedrijf Shapeways zou worden uitgeprint. Resultaat: een mooie 3D maquette van het toestel maar belangrijker: een klas heeft enthousiast samengewerkt om tot dit resultaat te komen, waarbij spelenderwijs vaardigheden als ruimtelijk inzicht, maar ook projectmatig werken, werken in groepen, werkverdeling en het uiteindelijk kiezen van het beste idee geïntroduceerd zijn. Een mooie quote van een van de kinderen die op de vraag wat 3D printen nu eigenlijk inhield: net als printen op papier maar dan echt.

The best is yet to come
Bij het overzicht van de stand der techniek door René Houben van TNO moest ik denken aan de woorden van Alan Kay: “the best is yet to come“. Ondanks dat er nu al veel kan, een voorbeeld was het vervangen van traditionele vering voor The European Extremely Large Telescope door in 3D geprinte holle magnesium veren dat een enorm gewichts- en dus kostenbesparing opleverde, is de huidige techniek het beste te vergelijken met de mainframes en Altairs uit de 70’er jaren.
3D printing is for real, en ondanks dat we nu met de kennis over de uiteindelijke impact van ict wel kunnen vermoeden dat deze ontwikkeling “groot” is, ben ik met name benieuwd hoe groot het uiteindelijk gaat worden. Voor wie Neil Stephenson’s boek The Diamond Age gelezen heeft: dit lijkt toch echt op de mogelijkheden van de daarin beschreven zgn “matter compiler”, zij het dat die op nog elementairder schaal werkt. Kortom, zoals ik me altijd graag voorhoud: the future is (as always) already here…

NB: voor meer informatie verwijs ik graag naar de publicatie van de technologie scouting van het SURFnet/Kennisnet innovatieprogramma.