Binnen het project “Naturalis Hysteria” houd ik me in de context van mijn Pronk van der Meijden / 2GODS activiteiten al jaren bezig met de relatie tussen verhalen, herinneringen en identiteit, alsmede de wijze waarop je herinneringen bewust of onbewust kan manipuleren. Omdat dit ook het onderwerp was van het eendaagse mediafestival “Het Geheugenhuis” zijn we afgelopen zaterdag naar pakhuis De Zwijger getogen om ons op de hoogte te stellen van de state of the art op dit gebied. Het programma kende een aantal coryfeeën op het gebied van geschiedenis en hersen- en geheugenonderzoek en wilde inzicht geven in relevante maatschappelijke, culturele en technologische ontwikkelingen. Het festival had de ambitie inzicht te geven in de werking van het geheugen, het belang
van persoonlijke en collectieve herinneringen én de rol van wetenschap,
(beeldende) kunst, literatuur, theater, nieuwe media en
mediatechnologie.

Al met al was het een geslaagd gebeuren. Met name de meer plenaire bijdragen van Douwe Draaisma en Erik Scherder waren waardevol terwijl ook de door Ruben Maes geleide debatten tot verdieping/overdenking opriepen. Ook de indrukwekkende persoonlijke “kleine verhalen” (van het seminar Kleine verhalen, grote geschiedenis), zoals dat van een Palenstijnse vluchteling (zie ook vertrokkengezichten.net) maakten veel indruk. Wel viel op dat de “experts” nog wel erg in hun ivoren toren vertoeven en “professionele geschiedschrijving op basis van formele regels” als het grootste goed beschouwen en toch met een zeker dedain neerkijken op het user-generated gebeuren. En hoewel de nogal ambitieuze doelstelling niet geheel waargemaakt werd hebben we onze kennis op het gebied van geheugen, verhalen, identiteit en herinnering verder kunnen verdiepen.

Een van de meer opmerkelijke opgedane inzichten daarbij was dat, hoewel het onthouden een moeilijk stuurbaar proces betreft, met name het geforceerd
vergeten van herinneringen eigenlijk onmogelijk is en dat dit nu juist als zeer gewenst gezien wordt.

Jammer was wel dat de publieksparticipatie toch erg beperkt bleef en dat het  door het grote aantal parallelsessies vaak lastig was een keuze uit het aanbod te maken. Ook met name de technologische ontwikkelingen op dit gebied bleven relatief onderbelicht. De prachtige muziek  van Nello Mirando kwam door de gekozen setting – hij speelde in een zaal waar voortdurend mensen inliepen/uitliepen/discussieerden – slecht tot zijn recht. En dat was jammer.

NB: De verschillende bijdragen, lezingen en debatten zijn overigens allemaal op video vastgelegd en worden straks online raadpleegbaar via de website.